W poprzednim artykule pisałam o Parku Krajobrazowym Chełmy (tutaj). Temat nie został wyczerpany, więc dziś będzie o tym co jeszcze można tam zobaczyć. A konkretnie o dwóch rezerwatach, o których wcześniej tylko wspomniałam: Rezerwacie Wąwóz Lipa oraz Rezerwacie Mszana i Obłoga. Poza rezerwatami, ale nadal na terenie PK Chełmy znajdziecie ciekawostkę turystyczną w postaci gnomona, a poza Parkiem lecz w bliskim jego sąsiedztwie: Czartowską Skałę (fajny punkt widokowy), Ostrzycę – najwyższe wzgórze na Pogórzu Kaczawskim, Organy Wielisławskie, piękny, romański były kościół św. Jana Chrzciciela i św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Świerzawie i kilka wież widokowych. Atrakcją turystyczną jest także wiele zamków (w różnym stanie i o różnej dostępności dla turystów), ale je akurat tu pomijam.
Rezerwat Wąwóz Lipa – to kolejny wąwóz na terenie PK Chełmy. Dojdziemy do niego od wsi Lipy (od niej rezerwat zaczerpnął nazwę, a nie od gatunku drzew) lub Nowej Wsi Wielkiej, od której wyznaczono niedawno także ścieżki dydaktyczne. Lipy słyną z dużej ilości populacji salamandry plamistej oraz sporej ilości rzadkich roślin. Tworząc rezerwat wskazywano, iż jego celem jest „zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych naturalnych lasów oraz zbiorowisk roślin naskalnych wraz z różnymi typami pomnikowych głazów narzutowych”. Od siebie dodam jeszcze, że duże wrażenie robią formacje skalne z law poduszkowych, wznoszące się ścianami na stoku dość głębokiego wąwozu prowadzącego w stronę Nowej Wsi Wielkiej. Przypominają one ruiny zamków, a liczne zwalone drzewa leżące w wąwozie potęgują wrażenie okolicy opuszczonej przez ludzi. Wspaniała sceneria do filmu 😉
Rezerwat Mszana i Obłoga – już na pierwszy rzut oka różni się od pozostałych. Może nie roślinnością (przynajmniej dla amatorów), ale słupami i rumowiskami bazaltowymi, które występują w górnych partiach wzgórz. W pozostałych rezerwatach jednak znajdziemy przede wszystkim skały poduszkowe. Przez Mszanę prowadzi ścieżka dydaktyczna z Muchowa. Na szczycie znajduje się 6-metrowa wieża z połowy XIX wieku – z założenia – widokowa, w rzeczywistości aktualnie jest niższa od pobliskich drzew, więc niewiele z niej zobaczymy.
Poza rezerwatem, lecz w tej części Chełmów, wyznaczono sporo dróg pożarowych. Jedną z nich, a konkretnie drogą nr 6, możecie dojść do… gnomona postawionego na przecięciu równoleżnika 51N i południka 16E. W Polsce mamy 40 punktów, w których przecinają się równoleżniki i południki o pełnej wartości. Właśnie jeden z nich leży na terenie Chełmów, niedaleko Muchowa. W przeciwieństwie do pozostałych miejsc, które trudno znaleźć, gdyż nie zostały oznaczone, tutaj wkopano bazaltowy słupek (gnomon). Przygotowano też kilka ciekawych tablic informacyjnych na temat tego przyrządu astronomicznego.
Żeby nie było, że w parku można wypatrywać tylko salamandry, dodam jeszcze, że – z rzadkich gatunków zwierząt – możecie tam zaobserwować także gniewosza, borsuka, muflona czy bociana czarnego. Także bujną roślinnością nie będziecie rozczarowani. Poza standardowymi roślinkami, występuje tam wiele rzadkich: 75 gatunków objętych jest ochroną, w tym 64 ścisłą. Duża część z nich to storczykowate. Ostrożnie więc z robieniem bukietów 🙂
W pobliżu PK Chełmy znajduje się ciekawy punkt widokowy – Czartowska Skała, zbudowana także ze słupów bazaltowych.
Najwyższym wzgórzem Pogórza Kaczawskiego jest Ostrzyca. Łatwo ją poznać z daleka ze względu na charakterystyczny kształt wulkaniczny. Mimo że wszystkie wzgórza (dawne wulkany), w tym Ostrzyca, zostały „ścięte” w trakcie zlodowacenia, ona zachowała typowo wulkaniczny wygląd. Ostrzyca zalicza się do Korony Sudetów Polskich.
Ciekawostką w okolicy są także Organy Wielisławskie koło Świerzawy, czyli odsłonięte słupy lawy na stoku wzgórza Wielisławka, w dawnym kamieniołomie. Stanowią oryginalny pomnik przyrody nieożywionej.
A jeśli już będziecie w okolicach Świerzawy, możecie zatrzymać się i zwiedzić jeden z piękniejszych romańskich zabytków w Polsce – kościół św. Jana Chrzciciela i św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Świerzawie. Aktualnie kościół nie pełni funkcji sakralnych. Znajduje się w nim muzeum, w którym możemy podziwiać unikatowe polichromie.
Miłośników panoramicznych widoków mogą zainteresować wieże widokowe. Poza wspomnianymi już – na Bazaltowej Górze, Radogoście i Mszanie, polecam jeszcze dwie, z których rozpościera się ładny widok i którym nie grozi, że przerosną je drzewa. Jedna z nich znajduje się na Dłużcu. Niedawno wyznaczono na niego ścieżkę dydaktyczną z Wojcieszowa i z Dobkowa. Druga stoi na Winnej Górze, nad zalewem koło Mściwojowa.
A na koniec trochę zdjęć na zachętę 🙂
